Wciąż nie znamy dokładnie wpływu nanocząstek na zdrowie człowieka

W UE nie dopuszczono na razie do obrotu leków zawierających nanocząstki

Nanocząstki znajdują szerokie zastosowanie w naszym życiu, ale skutki tego wciąż nie zostały należycie poznane. Taki wniosek można było wysnuć z konferencji zorganizowanej26 marca przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w ramach kampanii "Lek bezpieczny".

Jak wyjaśniała Barbara Jaworska-Łuczak, wiceprezes Urzędu ds. Produktów Biobójczych, "nanotechnologia to ogólna nazwa całego zestawu techniki sposobów tworzenia rozmaitych struktur o rozmiarach nanometrycznych – czyli na poziomie pojedynczych atomów i cząsteczek. To modny i obiecujący dział nauki o materiałach, ale bardzo często także słowo–wytrych."

Nanocząstki powstają na przykład podczas pożarów lasów, wybuchów wulkanów czy reakcji fotochemicznych w wysokich warstwach atmosfery. Są wytwarzane także przez człowieka jako dymy, aerozole czy spaliny. Powstają w procesach spawania, wytapiania metali, przy drukowaniu, cięciu, szlifowaniu i polerowaniu, ale i podczas gotowania i smażenia. W każdym litrze powietrza – miejskiego czy wiejskiego – są miliony nanocząstek, choć powietrze w mieszkaniu może ich zawierać dziesiątki razy mniej niż na ruchliwej ulicy.

Nanocząstki są bardzo aktywne biologicznie - łatwo wnikają do organizmu – przez płuca, układ pokarmowy, skórę, a przez opuszkę węchową mogą nawet wnikać do mózgu. Naukowcy podejrzewają powszechne stosowany ditlenek tytanu (zawierają go na przykład guma do żucia czy pasta do zębów) o działanie rakotwórcze, ponieważ ułatwia powstawanie wolnych rodników. Może też powodować zapalenie dróg oddechowych czy chorobę Crohna. Nanosrebro chroni przed bakteriami, lecz w zbyt dużych ilościach może doprowadzić do srebrzycy, charakteryzującej się szaroniebieskim zabarwieniem skóry.

Zdaniem prof. Wojciecha Wąsowicza z Instytutu Medycyny Pracy im. prof. dra J. Nofera w Łodzi wprowadzane na rynek wyroby i produkty zawierające nanocząstki powinny być dokładnie badane pod względem bezpieczeństwa. Z drugiej strony są podstawy, aby przypuszczać, że nanocząstki znajdą zastosowanie w leczeniu wielu chorób - mogą zostać wykorzystane na przykład do wytwarzania sensorów czy niszczenia komórek nowotworowych.

(mk)